YANNIS LIVADÁS - CON RESPECTO A ELYTIS

Yannis Livadás

Elytis, punta de lanza de la llamada generación de los treinta, de una generación que denunció del modo más característico la debilidad de la literatura griega a la hora de rechazar los contrapesos de su localismo expresivo y espiritual. Por todo esto, Elytis se entregó a su intento por crear un tipo de identidad conjunta, utilizando matices de la llamada tradición popular y teselas del modernismo europeo.

Si se supone que el individuo griego contemporáneo prosigue con el agotamiento de la justificación absoluta de la educación y de una autodeterminación consciente, puedo suponer que la obra de Elytis refleja esta circunstancia. Esto, no obstante, sustrae al mismo tiempo la posibilidad de juzgar la totalidad de su obra como extraordinaria e influyente dentro del espacio más amplio de la poesía mundial; y esto es lo más importante, porque la poesía concierne a la sociedad mundial y al pacto pan-humano. No obstante, supongo que la poesía de Elytis constituye una herramienta anagógica y ostentosa de la mejoría nativa, que caracteriza en conjunto a la mayor parte de la literatura griega más reciente.

De lo anterior se deriva también el fenómeno de la parcialidad de sus aspiraciones, dado que en su obra a) se experimenta sólo la tendencia a y no el testimonio de una completitud y b) como derivada, existe así una fervorosa aunque inapropiada aproximación al núcleo sentimental, así como también al espiritual, a causa de muchas opciones, pero principalmente por aquella entrega a la luz somera, oportunista de las cosas, la cual está imposibilitada para discernir cómo se constituye, por cada circunstancia exigente y por cada modificación, el manto de la oscuridad donde se descubren pliegues más decisivos y catalíticos bajo el régimen de otro tipo de luces poéticas avanzadas. De las luces de la abnegación. Es decir, a través de un avance superior, con diferencia, por los itinerarios de la búsqueda poética donde el poeta analiza, neutraliza paulatinamente su propio ser, produciendo la luz necesaria para la aventura y no golpeando los cascos sobre la superficie de determinados centenares heroicos del despertar, que toman prestada «la incesante luz democrática de una fuerza epicúrea, protagonista».

Finalmente, Elytis se agotó en defensa de la fe en ciertas creencias selectas de lo obvio.

Γιάννης Λειβαδάς: σχετικά με τον Ελύτη

Ο Ελύτης, ακίδα της λεγόμενης γενιάς του τριάντα, μιας γενιάς που κατέδειξε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την αδυναμία της ελληνικής λογοτεχνίας να απορρίψει τα βαρίδια της εκφραστικής και πνευματικής της εντοπιότητας. Παρόλα αυτά ο Ελύτης επιδόθηκε στην προσπάθεια να δημιουργήσει ένα είδος συλλογικής ταυτότητας χρησιμοποιώντας πτυχές της λεγόμενης λαϊκής παράδοσης και ψηφίδες από τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό.

Θεωρώντας πως ο σύγχρονος έλληνας εξακολουθεί στην αδυναμία μίας ολικής τεκμηρίωσης παιδείας και γνωσιακού αυτό-προσδιορισμού μπορώ να θεωρήσω πως ο έργο του Ελύτη αντικατοπτρίζει αυτήν την περίσταση. Ετούτο όμως, παράλληλα αφαιρεί τη δυνατότητα να κριθεί εν τω συνόλω του έργο του ως ιδιάζον και επιδραστικό μέσα στον ευρύτερο χώρο της παγκόσμιας ποίησης· και αυτό είναι το μείζον, διότι η ποίηση αφορά στην παγκόσμια κοινωνία και στην πανανθρώπινη συνθήκη. Η ποίηση του Ελύτη όμως,θεωρώ, πως αποτελεί αναγωγικό και επιδεικτικό εργαλείο της ημεδαπής συμφόρησης η οποία χαρακτηρίζει την πλειονότητα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας εν γένει.

Από το προηγούμενο απορρέει και το φαινόμενο της μερικότητας των στοχεύσεών του εφόσον στο έργο του α) υφίσταται μόνον η τάση και όχι το τεκμήριο μίας ολότητας και β) ως συνακόλουθο μία, ναι μεν κατανυκτική, μα απρόσφορη προσέγγιση του αισθητικού όσο και του πνευματικού πυρήνα, λόγω αρκετών επιλογών, μα κυρίως για εκείνη την προσήλωση στο πρόχειρο, ευκαιριακό φως των πραγμάτων, το οποίο αδυνατούσε να διακρίνει πως αποτελεί, ανά εκλεκτική περίπτωση και τροποποίηση, τον μανδύα του σκότους όπου ανακαλύπτονται πιο καίριες και καταλυτικές πτυχές υπό το καθεστώς άλλου τύπου προηγμένων ποιητικών φώτων. Των φώτων της αυτοθυσίας. Δια μέσω δηλαδή μίας κατά πολύ ανώτερης εισχώρησης στους δρόμους της ποιητικής αναζήτησης όπου ο ποιητής αναλύει, εκμηδενίζει σταδιακά τον εαυτό του παράγοντας το αναγκαίο για την περιπέτεια φως, και όχι ποδοβολώντας στο εμβαδόν ορισμένων ηρωικών εκατοστών αφύπνισης τα οποία δανείζονται το «αδιάλειπτο δημοκρατικό φως κάποιας επικουρικής, πρωταγωνιστικής δύναμης».

Ο Ελύτης, εν τέλει εξαντλήθηκε υπέρ πίστεως ορισμένων επίλεκτων δοξασιών του αυτονοήτου.

© Del texto original: Yannis Livadás
© De la traducción: Mario Domínguez Parra